Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
Type: Article
Published: 2022-04-05
Page range: 153–166
Abstract views: 59
PDF downloaded: 1

The Cactaceae family in the Santa Maria river basin (Rio Grande do Sul, Brazil)

Centro Universitário da Região da Campanha - URCAMP. Programa de Pós-graduação em Geografia/UFSM - Instituto de Geociências/IG/UFSM - Santa Maria, RS
Programa de Pós-graduação em Geografia/UFSM - Instituto de Geociências/IG/UFSM - Santa Maria, RS
LAGEOLAM/UFSM - Universidade Federal de Santa Maria - Programa de Pós-graduação em Geografia/UFSM - Instituto de Geociências/IG/UFSM - Santa Maria, RS
LAGEOLAM/UFSM - Universidade Federal de Santa Maria - Programa de Pós-graduação em Geografia/UFSM - Instituto de Geociências/IG/UFSM - Santa Maria, RS
Eudicots drainage floristic diversity new combination rocky outcrops

Abstract

We present a paper dealing, with the family Cactaceae in the Santa Maria River Basin, which were studied by field surveys (2014–2016) and analysis of relevant literature. For each genus, species richness in the study area, general distribution, detailed, maps concerning the study area, and original pictures are provided. The species were assessed according to the IUCN categories and criteria. A key for the identification of the genera in Santa Maria River Basin was proposed. A description of the main found phytophysiognomies (field, saxicola, forest, and wetland), in which the cacti grow, were also given using Walking Method. Twenty-nine Cactaceae taxa were discovered, belonging to the following genera: Parodia (13 taxa, including a nomenclatural change, i.e. P. ritteriana comb. nov. (≡ Notocactus ritterianus), Frailea (7), Gymnocalycium (2), Wigginsia (3), Echinopsis (1), Cereus (1), and Opuntia (1), and Lepismium (1). Five species have a restricted distribution inside area in Santa Maria River Basin. The floristic diversity found in the study area is related to the edaphic and climatic conditions provided by the stony springs in the Santa Maria River Basin, which constitute a favorable microclimate of intense luminosity, heat and humidity for xerophytic species to develop in open areas.

References

<p>Anceschi, G. &amp; Magli, A. (2018) A synopsis of the genus <em>Parodia</em> Spegazzini s.l. (Cactaceae) <em>Bradleya</em> 36: 70–161.&nbsp; https://doi.org/10.25223/brad.n36.2018.a9</p>
<p>Anderson, E.F. (2001) <em>The cactus family</em>. Timber Press, Portland, 776 pp.</p>
<p>Arechavaleta, J. (1905) Cactáceas. <em>Anales Museo Nacional de Montevidéu</em> 2 (1): 42.</p>
<p>Azpiroz, A.B., Isacch, J.P., Dias, R.A., Di Giacomo, A.S., Fontana, C.S. &amp; Palarea, C.M. (2012) Ecology and conservation of grassland birds in southeastern South America: a review. <em>Journal of Field Ornithology</em> 83: 217–246. https://doi.org/10.1111/j.1557-9263.2012.00372.x</p>
<p>Backeberg, C. (1936) <em>Frailea castanea</em> Bckbg. sp. n. <em>In</em>: Backeberg, C. &amp; Knuth, F.M. (Eds.) <em>Kaktus ABC.</em> Gyldendals Forlagstrykkeri, København, p. 415.</p>
<p>Barthlott, W. &amp; Hunt, D.R. (1996) Cactaceae. <em>In</em>: Kubitzki, K. (Ed.) <em>The Families and Genera of Vascular Plant. </em>Springer-Verlag, Berlin, pp. 161–197.&nbsp; https://doi.org/10.1007/978-3-662-02899-5_17</p>
<p>Bilenca, D. &amp; Miñarro, F. (2004) <em>Identificación de áreas valiosas de pastizal en las Pampas y Campos de Argentina, Uruguay y Sur de Brasil. Fundación Vida Silvestre Argentina</em>, Buenos Aires, 323 pp.</p>
<p>Bolzon, T.B. &amp; Marchiori, J.N.C. (2002) A vegetação no sul da América: perspectiva paleoflorística. <em>Ciência &amp; Ambiente </em>24 (1): 6–24.</p>
<p>Britton, N.L. &amp; Rose, J.N. (1920) <em>The Cactaceae. Descriptions and Illustrations of Plants of the Cactus Family</em> vols. 1–2. The Carnegie Institution, Washington, 241 pp.&nbsp; https://doi.org/10.5962/bhl.title.46288</p>
<p>Britton, N.L. &amp; Rose, J.N. (1922) <em>The Cactaceae. Descriptions and Illustrations of Plants of the Cactus Family</em>, vols. 3–4 Carnegie Institution, Washington, 322 pp.</p>
<p>Buining, A.F.H. &amp; Brederoo, A.J. (1972) <em>Frailea mammifera</em> Buining et Brederoo spec. nov. <em>Kakteen</em> 50–51: CVIe.</p>
<p>Buining, A.F.H. &amp; Brederoo, A.J. (1973) <em>Frailea lepida</em> Buining et Brederoo spec. nov.<em> Kakteen</em> 54: CVIe.</p>
<p>Cabrera, A.L. &amp; Willink, A. (1974) <em>Biogeografía de America Latina</em>. Secretaría General de la Organización de Estados Americanos, Washington, 120 pp.</p>
<p>Carneiro, A.M., Farias-Singer, R., Ramos, R.A. &amp; Nilson, A.D. (2016) <em>Cactos do Rio Grande do Sul.</em> Fundação Zoobotânica do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, 224 pp.</p>
<p>Deble, L.P. (2011) A vegetação campestre no Bioma Pampa. <em>In</em>: Deble, L., Oliveira-Deble, A.S. &amp; Leão, A.L.S. (Eds.) <em>O Bioma Pampa: Contribuições científicas</em>. Ediurcamp, Bagé, pp. 84–143.</p>
<p>Di Giacomo, A.S. &amp; Krapovickas, S. (2005) Conserving the grassland important bird areas (IBAs) of southern South America: Argentina,Uruguay, Paraguay, and Brazil. <em>In: </em>Ralph, C.J. &amp; Rich, T.D. (Eds.) <em>Bird conservation Implementation and Integration in theAmericas: Proceedings of the Third International Partners in Flight Conference 2</em>. United States Departament of Agriculture, Forest Service, Albany, pp. 1243–1249<strong>.</strong></p>
<p>Filgueiras, T. &amp; Guala, G.F. (1994) Caminhamento um método expedito para levantamentos florísticos qualitativos. <em>Cadernos de geociências </em>12: 39–43.</p>
<p>Fric, A.V. (1928) <em>Cacti the coming fashion <strong>–</strong> pricelist for 1928</em>.</p>
<p>Gerloff, N. (2001) <em>Frailea densispina </em>(Hofacker &amp; Herm) N. Gerloff, Comb. &amp; Stat. Nov. <em>Cactus &amp; Co</em> 3 (5): 138–147.</p>
<p>Godinez-Alvarez, H. (2003) Demografic trends in the Cactaceae. <em>The Botanical Review</em> 69 (2): 173–203.&nbsp; https://doi.org/10.1663/0006-8101(2003)069[0173:DTITC]2.0.CO;2</p>
<p>Hofacker, A. (1998) Cactaceae Consensus Initiatives. <em>Bulletin of the international Cactaceae Systematics groups</em> 6: 11–12.</p>
<p>Hofacker, A., Oliveira, A.S. &amp; Pontes, R.C. (2020) <em>Parodia roseolutea</em> – eine bemerkenswerte Art aus Uruguay. <em>Kakteen und andere Sukkulenten</em> 71 (11): 341–345.</p>
<p>Hunt, D.R. (1997) Cactaceae Consensus Initiatives. <em>Bulletin of the international Cactaceae Systematics groups</em> 4: 6.</p>
<p>Hunt, D.R. (1999) <em>CITES Cactaceae Checklist</em>. Royal Botanic Gardens, Kew, 315 pp.</p>
<p>Hunt, D.R., Taylor, N.P. &amp; Charles, G. (Eds.) (2006) <em>The New Cactus Lexicon</em>. Dh Books, Milborne Port, 373 pp.</p>
<p>IPNI (2021) <em>International Plant Names Index</em>. Available from: http://www.ipni.org (accessed 7 March 2022)</p>
<p>IUCN (2017) <em>Guidelines for using the IUCN Red List Categories and Criteria</em>, version 13. IUCN Red List Unit, 108 pp. Available from: http://www.iucnredlist.org/documents/RedListGuidelines.pdf (accessed 22 February 2022)</p>
<p>Kiesling, R. (1982) Problemas nomenclaturais no gênero Cereus (Cactaceae).<em> Darwiniana</em> 24 (1–4): 443.</p>
<p>Kiesling, R. (1995) Argentine Notocacti of the genus <em>Parodia</em>. <em>Cactus Succulent Journal</em> 67: 14–22.</p>
<p>Kiesling, R. (2005) Cactaceae. <em>In</em>: Burkart, A. &amp; Bacigalupo, N. (Eds.) <em>Flora ilustrada de Entre Rios – Argentina</em>, Tomo IV, Parte IV<em>.</em> Coleccion Cientifica del I.N.T.A, Buenos Aires, pp. 441–444.</p>
<p>Lavina, E.L. (1988) The Passa Dois Group. <em>In</em>: International Gondwana Symposium (Eds.) <em>Field excursion guide book</em>. Instituto de Geociências, São Paulo, pp. 24–30.</p>
<p>Lemaire, C. (1838) <em>Echinocactus pumilus. Cactearum aliquot novarum acinsuetarum in hortomonvilliano cultarumaccurata descriptio</em>. Lutetiae-Parisiorum, Paris, 40 pp.</p>
<p>Lemaire, C. (1839) <em>Echinocactus gracillimus. Cactearum genera nova species que novae et omnium in horto Monvillian ocultarum</em>. Lutetiis-Parisiorum, Paris, 144 pp.&nbsp; https://doi.org/10.5962/bhl.title.124858</p>
<p>Link, J.H. &amp; Otto, C.F. (1827) Gattung <em>Echinocactus</em>. <em>Verein zur Beförderung des Gartenbaues in den Preußischen Staaten </em>3: 24–420.</p>
<p>Linnaeus, C. (1753) <em>Species plantarum</em>, vol. 1<em>.</em> Salvius, Stockholm, 560 pp.</p>
<p>Lisal, K. &amp; Kolarik, J. (1986) <em>Notocactus arnostianus</em> Lisal &amp; Kolarik &amp; <em>Notocactus ritterianus</em> Lisal &amp; Kolarik. <em>Internoto</em> 7 (1): 3–19.</p>
<p>Machado, M.C. (2007a) Fascinating <em>Frailea</em>, Part 1: General impressions. <em>Cactus World - Britsh Cactus &amp; Succulent Society</em> 25 (1): 5–11.</p>
<p>Machado, M.C. (2007b) Fascinating <em>Frailea</em>, Part 2: Review of the species from Rio Grande do Sul. <em>Cactus World - Britsh Cactus &amp; Succulent Society</em> 25 (2): 65–76.</p>
<p>Marchiori, J.N.C. (2006) <em>Fitogeografia do Rio Grande do Sul: Embasamento florístico</em>. EST, Porto Alegre, 40 pp.</p>
<p>Miquel, F.A.W (1838) Sur une espèce nouvelle d’saria du Bresil. <em>Bulletin des Sciences Physiques et Naturelles en Néerlande</em>: 47–49.</p>
<p>Mittler, L. (1844) Taschenbch für Cactusliebliebhaber, Lei Mittler, L. (1844). <em>Taschenbch für Cactusliebliebhaber, Leipzig </em>2: 124.</p>
<p>Oliveira-Deble, A.S. (2011) A Família Cactaceae Juss. no Bioma Pampa: cheklist, distribuição geográfica e status de conservação. <em>In</em>: Deble, L.P., Oliveira-Deble, A.S. &amp; Leão, A.L.S. (Eds.) <em>O Bioma Pampa: contribuições científicas</em>. Ediurcamp, Bagé, pp. 43–71.</p>
<p>Oliveira-Deble, A.S., Deble, L.P. &amp; Lopes, S.A.O.R. (2017) Levantamento fitofisionômico na Bacia Hidrográfica do Rio Santa Maria, RS. In: 68º Congresso Nacional de Botânica e XXXVI Jornada Fluminense de Botânica, 2017, Rio de Janeiro. <em>Anais do 68º Congresso Nacional de Botânica e XXXVI Jornada Fluminense de Botânica</em>, pp. 748–748.</p>
<p>Peel, M.C. (2007) Updated world Koppen-Geiger climate classification map <em>Hydrology and Earth System Sciences</em> 11: 1633–1644.&nbsp; https://doi.org/10.5194/hess-11-1633-2007</p>
<p>Pfeiffer, L.K.G. (1835) <em>L. commune</em> <em>In</em>: Dietrich, A. &amp; Otto, F. (Eds.) <em>Allgemeine Gartenzeitung</em>, vol. 3. Verlag der Staufen Bunchhandlung, Berlin, pp. 314–315.</p>
<p>Pfeiffer, L.K.G. (1837) <em>Enumeratio Diagnostica Cactearum Hucusque Cognitarum</em>. L. Oehmigke, Berolini, 192 pp.&nbsp; https://doi.org/10.5962/bhl.title.147375</p>
<p>Pfeiffer, L.K.G. &amp; Otto, C.F. (1845) <em>Abbildungen und Beschreibung blühender Cacteen</em>, vol. 2(1). Theodor Fischer, Cassel, 16 pp.</p>
<p>Pontes, R.C. (2017) <em>Avaliação fitogeográfica dos relictos&nbsp;xerófitos em afloramentos rochosos no Campestre do Divino, Santa Maria/RS</em>. 124 f. Dissertação (Mestrado em Geografia), Universidade Federal de Santa Maria, Santa Maria, 124 pp.</p>
<p>Porter, D.M. (1964) A New Name for <em>Malacocarpus</em>. <em>Taxon</em> 13 (6): 210–211.&nbsp; https://doi.org/10.2307/1216611</p>
<p>POWO (2022) <em>Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew</em>. Available from: http://www.plantsoftheworldonline.org/ (accessed 6 March 2022)</p>
<p>Quadros, F.L.F. &amp; Pillar, V.P. (2002) Transições floresta-campo no Rio Grande do Sul. <em>Ciência &amp; Ambiente, Santa Maria </em>24 (1): 109–118.&nbsp; https://doi.org/10.1590/S0103-84782002000100019</p>
<p>RIO GRANDE DO SUL. Decreto 52.109, de 01 de dezembro de (2014) Declara as espécies da flora nativa ameaçadas de extinção do estado do Rio Grande do Sul, Diário Oficial do estado do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, Diário Oficial 72 (233), pp. 2–11.</p>
<p>Ritter, F. (1970) Nieuwe cactussen uit Zuid-Amerika II. <em>Succulenta</em> 49 (8): 124–125.</p>
<p>Ritter, F. (1979) <em>Kakteen in Südamerika. Band 1. Brasilien/Uruguay/Paraguay. </em>Friedrich Ritter Selbstverlag, Spangenberg, 374 pp.</p>
<p>Robaina, L.E.S., Trentin, R., Bazzan, T., Reckziegel, E.W., De Nardin, D. &amp; Verdum, R. (2010) <em>Compartimentação Geomorfológica da Bacia Hidrográfica do Ibicuí, Rio Grande do Sul, Brasil: Proposta de Classificação. Revista Brasileira de Geomorfologia </em>11 (2): pp. 11–23.&nbsp; https://doi.org/10.20502/rbg.v11i2.148</p>
<p>Scheinvar, L. (1985) Cactáceas. <em>In</em>: Reitz, R. (Ed.) <em>Flora Ilustrada Catarinense.</em> Herbário Barbosa Rodrigues, Itajai, pp. 1–183.</p>
<p>Schumman, K. (1890) Cactaceae. <em>In</em>: Martius, C. von, Eichler, A.W. &amp; Urban, I. (Eds.) <em>Flora Brasiliensis</em>, vol. 4 (2). Fleischer, München, pp. 202–203.</p>
<p>Schumann, K. (1898) <em>Gesamtbeschreibung der Kakteen (Monographia cactacearum)</em>. J. Neumann, Neudamm, 832 pp.&nbsp; https://doi.org/10.5962/bhl.title.10394</p>
<p>Scotti, A.V. (2015) <em>Zoneamento geoambiental da Bacia Hidrográfica do Rio Ibicui da Armada-RS.Potencialidades e sustentabilidade</em>, vol. 151f. Dissertação (Mestrado em Geografia), Universidade Federal de Santa Maria, Santa Maria, 151 pp.</p>
<p>Sommer, C.A. (1994) <em>O vulcanismo ácido alcalino da porção sul do Platô do Taquarembó, Dom Pedrito, RS.</em> 149 f. Dissertação (Mestrado em Geociências). Universidade Federal do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, 149 pp.</p>
<p>Soriano, A., León, R.J.C., Sala, O.E., Lavado, R.S., Deregibus, V.A., Cahuepé, O., Scaglia, A., Velazquez, C.A. &amp; Lemcoff, J.H. (1992) Río de la Plata grasslands. <em>In</em>: Coupland, R.T. (Ed.) <em>Ecosystems of the World. Natural Grasslands. Introduction and Western Hemisphere</em>. Elsevier, Amsterdam, pp. 367–407.</p>
<p>Souza, V.C. &amp; Lorenzi, H. (2008) <em>Botânica Sistemática: guia ilustrado para identificação das famílias de fanerógamas nativas e exóticas no Brasil, baseado em APG II</em>. 2 ed. Instituto Plantarum, Nova Odessa, 704 pp.</p>
<p>Spegazzini, C.L. (1905) Cactacearum Platensium Tentamen. <em>Anales Del Museo Nacional de Buenos Aires </em>11: 477–521.&nbsp; https://doi.org/10.5962/bhl.title.9303</p>
<p>Spegazzini, C.L. (1923) Breves notas cactológicas. <em>Anales de la Sociedad Científica Argentina </em>96: 61–75.</p>
<p>Taylor, N. (1987) New and unfamiliar names of Cactaceae to be used in the European Garden Flora. <em>Bradleya</em> 5: 91–94.&nbsp; https://doi.org/10.25223/brad.n5.1987.a5</p>
<p>Taylor, N. &amp; Zappi, D.C. (2004) <em>Cacti of Eastern Brazil</em>. The Royal Botanic Gardens, Kew, 499 pp.</p>
<p>Thiers, B. (2022 [continuously update]) <em>Index Herbariorum: a Global Directory of Public Herbaria and Associated Staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium</em>. Available from: http://sweetgum.nybg.org/ih/ (accessed 7 March 2022)</p>
<p>Vellozo, J.M.C. (1829) <em>Florae fluminensis, seu, Descriptionum plantarum praefectura fluminensi sponte nascentium</em>. Typographia Nacional, Rio de Janeiro, 461 pp.</p>
<p>Waechter, J.L. (2002) Padrões geográficos na flora atual do Rio Grande do Sul. <em>Ciência &amp; Ambiente. Santa Maria</em> 24: 93–108.</p>
<p>Weber, F.A.C. (1896) <em>Echinocactus microspermus</em>. <em>In</em>: Bois, D.G.J.M. (Ed.) <em>Dictionnaire d’Horticulture</em>. P. Klincksieck, Paris, pp. 465–469.</p>
<p>Zappi, D., Taylor, N. &amp; Santos, M. (2011) Conservação de Cactaceae do Brasil. <em>In</em>: Ribeiro-Silva, Zappi, D., Taylor, N. &amp; Machado, M. (Eds.) <em>Plano Nacional para Conservação das cactáceas.</em> Instituto Chico Mendes de Conservação da Biodiversidade, ICMBio, Brasília, pp. 1–58.</p>