Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
Type: Article
Published: 2021-06-21
Page range: 197–205
Abstract views: 28
PDF downloaded: 1

Re-evaluation and typification of Foeniculum piperitum (Apiaceae), an underknown medicinal plant and crop wild relative

Università degli Studi di Palermo, Dipartimento DISTEM (Scienze della Terra e del Mare), 90123 Palermo, Italy.
Università degli Studi di Palermo, Dipartimento STEBICEF (Scienze e Tecnologie Biologiche, Chimiche e Farmaceutiche), 90123 Palermo, Italy.
Mediterranean flora morphology nomenclature taxonomy Umbelliferae Eudicots

Abstract

Foeniculum piperitum was described as Anethum piperitum based on plants collected in Sicily, Italy. Currently it is treated either as a synonym of Foeniculum vulgare, or as one of two subspecies within that taxon. Here we show that F. vulgare and F. piperitum are two different, sometimes co-occurring, taxa and that given clear morphological and ecological separation, they should be treated as distinct species. Anethum piperitum is typified. Owing to misapplication of names and wrong synonymizations, the ecology and chorology of F. vulgare and F. piperitum have to be better defined.

References

<p>Aedo, C. (2003) <em>Foeniculum</em> Mill. <em>In:</em> Nieto Feliner, G., Jury, S.L. &amp; Herrero, A. (Eds.) <em>Flora iberica</em>, vol. 10. Real Jardín Botánico, CSIC, Madrid, pp. 231–234.</p>
<p>Bartolucci, F., Peruzzi, L., Galasso, G., Albano, A., Alessandrini, A., Ardenghi, N.M.G., Astuti, G., Bacchetta, G., Ballelli, S., Banfi, E., Barberis, G., Bernardo, L., Bouvet, D., Bovio, M., Cecchi, L., Di Pietro, R., Domina, G., Fascetti, S., Fenu, G., Festi, F., Foggi, B., Gallo, L., Gottschlich, G., Gubellini, L., Iamonico, D., Iberite, M., Jiménez-Mejías, P., Lattanzi, E., Marchetti, D., Martinetto, E., Masin, R.R., Medagli, P., Passalacqua, N.G., Peccenini, S., Pennesi, R., Pierini, B., Poldini, L., Prosser, F., Raimondo, F.M., Roma-Marzio, F., Rosati, L., Santangelo, A., Scoppola, A., Scortegagna, S., Selvaggi, A., Selvi, F., Soldano, A., Stinca, A., Wagensommer, R.P., Wilhalm, T. &amp; Conti, F. (2018) An updated checklist of the vascular flora native to Italy. <em>Plant Biosystems</em> 152 (2): 179–303. https://doi.org/10.1080/11263504.2017.1419996</p>
<p>Bauhin, C. (1623) <em>Pinax theatri botanici</em>. Sumptibus &amp; typis Ludovici Regis, Basileae Helvet, 522 pp.</p>
<p>Béguinot, A. (1907) La vegetazione delle isole liguri di Gallinaria, Bergeggi, Palmaria, Tino e Tinetto. <em>Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova</em>, ser. 3 3: 419–469.</p>
<p>Bertoloni, A. (1819) <em>Amoenitates Italicae.</em> Typis Annesii de Nobilibus, Bononiae [Bologna], 472 pp.</p>
<p>Bertoloni, A. (1837) <em>Flora Italica</em>, vol. 3. Ex typographaeo Richardii Masii; sumptibus auctoris, Bononiae [Bologna], 637 pp. https://doi.org/10.5962/bhl.title.6611</p>
<p>Biondi, E. &amp; Blasi, C. (2015) <em>Prodromo della vegetazione d’Italia</em>. Available from: http://www.prodromo-vegetazione-italia.org/ (accessed 10 January 2021)</p>
<p>Biscotti, N., Del Viscio, G. &amp; Bonsanto D. (2018) Indagine etnobotanica sull’uso alimentare tradizionale di piante selvatiche in un comprensorio montano della regione Puglia (Subappennino Dauno, provincia di Foggia). <em>Atti della Società Toscana di Scienze Naturali, Memorie, Serie B</em> 125: 17–29. https://doi.org/10.2424/ASTSN.M.2017.27</p>
<p>Brullo, C., Brullo, S., Giusso del Galdo, G., Guarino, R., Minissale, P., Scuderi, L., Siracusa, G., Sciandrello, S. &amp; Spampinato, G. (2010) The <em>Lygeo-Stipetea</em> class in Sicily. <em>Annali di Botanica</em>: 57–84. https://doi.org/10.4462/annbotrm-9119</p>
<p>Certa, G. (2020) L’uso tradizionale delle piante nella comunità rurale di Chiusa Sclafani (Palermo). <em>Quaderni di Botanica Ambientale e Applicata</em> 31: 3–14.</p>
<p>Coutinho, A.X.P. (1913) <em>A Flora de Portugal.</em> Aillaud, Alves &amp; C., Paris &amp; Lisboa, 766 pp.</p>
<p>Cupani, F. (1696) <em>Hortus catholicus. </em>Apud Franciscum Benzi, Neapoli [Naples]. [http://bibdigital.rjb.csic.es/ing/Libro.php?Libro=4680]</p>
<p>Cupani, F. (1713) <em>Panphyton Siculum.</em> Typographia regia Antonini Epiro, Panormi [Palermo], 654 plates.</p>
<p>D’Antuono, L.F., Ferioli, F. &amp; Oliveri, S. (2017) Wild fennel (<em>Foeniculum vulgare</em> Mill., subsp. <em>piperitum</em> (Ucria) Cout.) culinary uses: an overview, preliminary on-field documentation and analytical perspectives. <em>Acta Horticulturae</em> 1153: 21–28. https://doi.org/0.17660/ActaHortic.2017.1153.4</p>
<p>De Candolle, A.P. (1830) <em>Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis,</em> 4. Sumptibus Sociorum Treuttel &amp; Würtz, Paris, 683 pp.</p>
<p>Dolci, D. (2008) <em>Racconti siciliani.</em> Sellerio Editore, Palermo, 417 pp.</p>
<p>Fiori, A. (1925–1929) <em>Nuova Flora Analitica d‘Italia,</em> vol. 2. Tipografia di M. Ricci, Firenze, 1120 pp.</p>
<p>Fiori, A. &amp; Paoletti, G. (1900–1902) <em>Flora analitica d’Italia,</em> vol. 2. Tipografia del Seminario, Padova, 492 pp.</p>
<p>Geraci, A., Amato, F., Di Noto, G., Bazan, G. &amp; Schicchi, R. (2018) The wild taxa utilized as vegetables in Sicily (Italy): a traditional component of the Mediterranean diet. <em>Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine</em> 14: 14. https://doi.org/10.1186/s13002-018-0215-x</p>
<p>Gussone, G. (1827) <em>Florae Siculae Prodromus,</em> vol. 1. Ex Regia Typographia, Naples, 592 pp.</p>
<p>Gussone, G. (1842–1843) <em>Florae Siculae Synopsis,</em> vol. 1. Ex Typis Tramater, Naples, 582 pp.</p>
<p>Hamilton, C.W. &amp; Reichard, S.H. (1992) Current Practice in the Use of Subspecies, Variety, and Forma in the Classification of Wild Plants. <em>Taxon</em> 41: 485–498.</p>
<p>Hand, R. (2011) Apiaceae. Euro+Med Plantbase-The information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Available from: http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ (accessed 10 January 2021)</p>
<p>Heywood, V.H. &amp; Zohary, D. (1995) A catalogue of the wild relatives of cultivated plants native to Europe. An enumeration of the wild genetic resources of native European plants that are grown in Europe for food, forage, ornament, timber and other purposes. <em>Flora Mediterranea</em> 5: 375–415.</p>
<p>Ilardi, V. &amp; Raimondo, F.M. (1992) L’uso tradizionale delle piante nella comunità rurale di Mezzojuso (Palermo). <em>Quaderni di Botanica Ambientale e Applicata</em> 3: 41–51.</p>
<p>Ilardi, V. Badalamenti, N. &amp; Bruno, M. (2021) Chemical composition of the essential oil from different vegetative parts of <em>Foeniculum vulgare</em> subsp. <em>piperitum</em> (Ucria) Coutinho (Umbelliferae) growing wild in Sicily. <em>Natural Product Research</em>.https://doi.org/10.1080/14786419.2020.1870227</p>
<p>Jansen, P.C.M. (1981) <em>Spices, condiments and medicinal plants of Ethiopia: Their taxonomy and agricultural significance. </em>Centre for Agricultural Publishing and Documentation, Wageningen, 327 pp.</p>
<p>Jiménez-Mejías, P. &amp; Vargas, P. (2015) Taxonomy of the tribe Apieae (Apiaceae) revisited as revealed by molecular phylogenies and morphological characters. <em>Phytotaxa</em> 212 (1): 57–79. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.212.1.2</p>
<p>Kholia, B.S. &amp; Fraser-Jenkins, C.R. (2011) Misidentification make scientific publications worthless–save our taxonomy and taxonomists. <em>Current Science</em> 100: 458–461.</p>
<p>Kljuykov, E.V., Liu, M., Ostroumova, T.A., Pimenov, M.G., Tilney, P.M. &amp; van Wyk, B.-E. (2004) Towards a standardised terminology for taxonomically important morphological characters in the Umbelliferae. <em>South African Journal of Botany </em>70 (3): 488–496.https://doi.org/10.1016/S0254-6299(15)30233-7</p>
<p>Koul, P., Sharma, N. &amp; Koul A.K. (1996) Reproductive biology of wild and cultivated fennel (<em>Foeniculum vulgare</em> Mill.). <em>Proceedings of the Indian National Science Academy</em> B62 (2): 125–134.</p>
<p>Lentini, F. &amp; Venza, F. (2007) Wild food plants of popular use in Sicily. <em>Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine</em> 3: 15. https://doi.org/10.1186/1746-4269-3-15</p>
<p>Lentini, F., Romano, S. &amp; Raimondo, F.M. (1990) Numeri cromosomici per la flora italiana: 1185–1196. <em>Informatore Botanico Italiano</em> 20 (2–3) (1988): 637–646.</p>
<p>Linnaeus, C. (1753) <em>Species Plantarum</em>, 2 vols. Laurentii Salvii, Holmiae [Stockholm], 1200 pp.</p>
<p>Linnaeus, C. (1771) <em>Mantissa Plantarum Altera</em>. Generum editionis VI &amp; specierum editionis II. Laurentii Salvii, Holmiae [Stockholm], 588 pp.</p>
<p>Löve, Á. (1980) Chromosome Number Reports LXVIII. <em>Taxon</em> 29 (4): 533–547.</p>
<p>Löve, Á. (1984) Chromosome Number Reports LXXXIV. <em>Taxon</em> 33 (3): 536–538.</p>
<p>Mallet, J. (2013) Subspecies, Semispecies, Superspecies. <em>In:</em> Levin S.A. (Ed.) <em>Encyclopedia of Biodiversity</em>, 2<sup>nd</sup> ed., 7, pp. 45–48. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-384719-5.00138-6</p>
<p>Mazzola, P., Geraci, A. &amp; Castiglia, A. (1997) Collections and collectors in the Herbarium Siculum of Palermo. <em>Bocconea</em> 5: 417–424.</p>
<p>Miller, P. (1754) <em>Foeniculum</em>. <em>In:</em> The Gardeners Dictionary (ed. 4), vol. I. London. [The volumen has no page numbers] Available from: https://www.biodiversitylibrary.org/item/150892#page/11/mode/1up (accessed 11 April 2021)</p>
<p>Pasta, S., La Rosa, A., Garfì, G., Marcenò, C., Gristina, A.S., Carimi, F. &amp; Guarino, R. (2020) An Updated Checklist of the Sicilian Native Edible Plants: Preserving the Traditional Ecological Knowledge of Century-Old Agro-Pastoral Landscapes. <em>Frontiers in Plant Science</em> 11: 388. https://doi.org/10.3389/fpls.2020.00388</p>
<p>Pastena, C., Anselmo, A. &amp; Zimmardi, M.C. (Eds.) (2003) <em>Francesco Cupani, Panphyton Siculum,</em> 3 vols. Regione Siciliana, Assessorato dei beni culturali ed ambientali e della pubblica istruzione, Dipartimento dei beni culturali ed ambientali e dell’educazione permanente, Biblioteca centrale della Regione siciliana, Palermo. Available from: http://independent.academia.edu/CarloPastena (accessed 10 January 2021)</p>
<p>Pignatti, S. (1982) <em>Flora d’Italia.</em> vol. 2. Edagricole, Bologna, 732 pp.</p>
<p>Pignatti, S., Guarino, R. &amp; La Rosa, M. (2017–2019) <em>Flora d’Italia</em>, 2<sup>nd</sup> ed. Edagricole–New Business Media, Milan, Bologna.</p>
<p>Pimenov, M.G. (2017) Updated checklist of Chinese Umbelliferae: nomenclature, synonymy, typification, distribution. <em>Turczaninowia</em> 20 (2): 106–239. https://doi.org/10.14258/turczaninowia.20.2.9</p>
<p>POWO (2020) Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Available from: http://powo.science.kew.org/ (accessed 30 December 2020)</p>
<p>Presl, C.B. (1826) <em>Flora Sicula</em>, 1. Sumptibus A. Borrosch, Praga, 216 pp.</p>
<p>Pujadas Salvà, A.J., Triano Muñoz, E., Anaya, J., Grande, M., Raposo, C., Torres, P. &amp; Hernández, P. (2015) <em>Foeniculum sanguineum</em> Triano &amp; A. Pujadas (Apiaceae) new species from the south western Mediterranean Region. <em>Acta Botanica Malacitana</em> 40: 71–88. https://doi.org/10.24310/Actabotanicaabm.v40i0.2548</p>
<p>Sprengel, C. (1820) Umbelliferae. <em>In:</em> Schultes, J.A. (Ed.) <em>Systema vegetabilium</em>, 6. Sumptibus J.G. Cottae, Stuttgart, pp. 315–628.</p>
<p>Sprengel, C. (1825) <em>Systema vegetabilium</em>, ed. 16, vol. 1. Sumptibus Librariae Dieterichianae, Gottingae, 992 pp.</p>
<p>Tenore, M. (1829) <em>Flora Napolitana</em> 2(1) (tome 3, fasc. 5). Stamperia Francese, Naples.</p>
<p>Thellung, A. (1925) Umbelliferae. <em>In:</em> Hegi, G. (Ed.) <em>Illustrierte Flora von Mittel-Europa</em>. 1<sup>st </sup>ed. 5, 2. J.F. Lehmanns Verlag, Munchen, pp. 926–1537.</p>
<p>Thiers, B. (2021, continuously updated) Index herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. Available from: http://sweetgum.nybg.org/science/ih/ (accessed 4 January 2021)</p>
<p>Tournefort, J.P. (1700) <em>Institutiones Rei Herbariae</em>, 1. Typographia Regia, Paris, 697 pp.</p>
<p>Troia, A., Schicchi, R. &amp; Geraci, A. (2018) Typification of the Linnaean name <em>Ambrosinia bassii</em> and other nomenclatural remarks in the genus <em>Ambrosinia</em> (Araceae). <em>Taxon</em> 67 (6): 1183–1186. https://doi.org/10.12705/676.15</p>
<p>Tutin, T.G. (1968) <em>Foeniculum</em>. <em>In:</em> Tutin T.G. <em>et al.</em> (Eds.) <em>Flora europaea</em>, vol. 2. Cambridge University Press, Cambridge, p. 341.</p>
<p>Ucria, B. da. (1793) Plantae ad Linnaeanum opus addendae et secundum Linnaei systema noviter descriptae a patre Bernardino da Ucria. <em>In:</em> <em>Nuova raccolta di opuscoli di autori siciliani. Tomo VI.</em> Solli, Palermo, pp. 245–256.</p>
<p>Ucria, B. da. (1796) Plantae ad Linnaeanum opus addendae et secundum Linnaei systema noviter descriptae a patre Bernardino da Ucria. <em>Archiv für die Botanik</em> 1: 67–70.</p>